Archive | sustainability RSS feed for this section

Van passagier naar crew op SpaceShip Earth

9 feb
Workshop ‘Gesprekje met een stekje’ van Bo Lagrand. Tekening Evy.

Afgelopen twee weken gaf ik voor de zesde keer seminar ‘Expedition Spaceship Earth’ op HKU en was ik met een aantal studenten op expeditie op ruimteschip aarde met als doel meer bewustwording en verbinding met de planeet en elkaar te creëren. Aan het eind van de twee weken vroeg ik de studenten een brief te schrijven aan toekomstige twijfelende seminar deelnemers. Geen leerdoelen vooraf maar leerervaringen achteraf. Bij het lezen van de brieven werd ik af en toe diep geraakt.

Goeiedag twijfelende toekomstige expeditieleden, 

Kiezen doe jij, ik kan je alleen vertellen wat mijn ervaring is geweest. Waarom ik jou dit seminar wil aanbevelen. Uiteindelijk bepaal jij of je de uitdaging aan wil gaan. 

Van passagier naar crew op ruimteschip aarde. Dat is het doel van dit seminar. Dat lijkt op eerste gezicht best vaag, maar ik zal het je uitleggen. Aarde is het ruimteschip waar wij als passagiers op wonen. We gebruiken het ruimteschip om te kunnen overleven. We maken als passagiers veel gebruik van de aarde, maar leveren niks terug. We leven van de aarde en niet samen met de aarde. In dit seminar leer je wat jouw rol is op deze aarde om uiteindelijk crew te worden van ons ruimteschip aarde. 

Door verschillende excursies, films, opdrachten en workshops leer je meer over het ruimteschip waarop we leven en jouw rol daarop. Zo hebben we een prachtige wandeling gemaakt en daarbij een podcast geluisterd die ons een idee gaf over hoe oud de wereld al is en wat er in die tijd allemaal is gebeurd. Daarnaast hebben we een workshop gehad van een medestudent die ons een gesprekje met een stekje liet doen. De manier hoe je je na dat gesprek verantwoordelijk en verbonden voelt met het stekje is niet te omschrijven. Je voelt opeens echt een band. Net zoals je dat voelt met je vrienden en familie. Dit zijn enkele voorbeelden van activiteiten die we hebben ondernomen. Het programma is erg vrij en veel ruimte voor persoonlijke inbreng. 

Mijn conclusies na dit seminar
Ik voel meer een connectie met de aarde. Dit zorgt ervoor dat ik me verantwoordelijk voel voor de keuzes die ik maak. Daarnaast heb ik geleerd dat de aarde voor veel problemen al een oplossing heeft gevonden. In het werkveld beeldende kunst en design wil ik dit aspect van het seminar graag meenemen als ik iets ga ontwerpen. Kijken wat er al is op aarde en daarvan leren. Het seminar is naast het grote onderwerp ook door de verschillende podcasts en filmpjes/documentaires een grote inspiratiebron geweest. 

Hopelijk heb ik je goed kunnen informeren over dit seminar en kan jij nu een overwogen keuze maken. 

Zit je in het onderwijs of ben als bedrijf nieuwsgierig geworden naar hoe je mensen transformeert van passagier naar crew op Spaceship Earth? Bel (0624965000) of mail me (cornoltee@mac.com)

Het zou fantastisch zijn als we meer passagiers kunnen transformeren naar crew.

Luchtvervuiling op de Dutch Design Week 2022

13 dec

Dit is post 9 over mijn 6-daagse bezoek aan de Dutch Design Week in Eindhoven.

Wij wonen nu een paar jaar in Rotterdam. In of moet ik zeggen ‘op’ Katendrecht. In een heel klein appartement met een groots uitzicht:

Foto: Cor Noltee

Ook dit jaar weer geen Kerstboom want het is elke dag Kerst:

Foto: Cor Noltee

De uitzichten zijn adembenemend:

Foto: Cor Noltee

Laatst zei iemand “Ja letterlijk adembenemend. De vervuiling in de lucht zorgt voor die mooie kleuren.” Ik moest er weer aan denken toen Rotterdam laatst werd verkozen tot meest ongezonde stad van Nederland en Groningen de meest gezonde. Op ad.nl lees ik dat dat blijkt uit een nieuwe inventarisatie en ranglijst van advies- en ingenieursorganisatie Arcadis. Dat bedrijf beoordeelde 25 Nederlandse steden op hun ‘gezondheid’, zoals groenvoorzieningen, fietsvriendelijkheid en het tegengaan van hittestress. Op die lijst staat Groningen, net zoals twee jaar geleden, bovenaan. Rotterdam sluit de rij.

De uitstoot van de cruiseschepen die hier om de paar dagen aanleggen en weer vertrekken dragen in ieder geval niet bij een een mogelijke stijging op de lijst.

Misschien moet ik CiucciaNebbia (fog-sucker) van Design Academy afgestudeerde GAIA D’ARRIGO uitnodigen. CiucciaNebbia is een mythisch wezen dat door de straten van Milaan loopt. Met een lijf gemaakt van giftige stoffen die zich vast hebben gezet op de façades van gebouwen. Een levend archief van Milaan’s industriële geschiedenis

THE MYTH OF THE CIUCCIANEBBIA, GAIA D’ARRIGO, darrigo.gaia@gmail.com

In maart geef ik weer les in Milaan. Ik hoop CiucciaNebbia dan tegen het vuile lijf te lopen om haar uit te nodigen voor een espresso uit een kopje gemaakt met het stof van de Viale Monte Ceneri, zou ze het drinken? Op ser-vies.nl lees ik:

Voor veel Milanezen is de Viale Monte Ceneri hét voorbeeld van de ongelukkige impact van het verkeer op het leven in een stad. Het is zo’n verkeersader uit de jaren ’50 en ’60 dwars door de stad, waarvan het nooit de bedoeling was dat het zou worden wat het nu is, maar waarvan iedere stad er wel én of meer heeft. Om de capaciteit van de ringweg om Milaan te verdubbelen werd in die tijd een weg bovenop de eerste gebouwd, en ontstond een viaduct met een lengte van meer dan 2 km. Zoals in veel steden kon men de toename van het verkeer toen niet bevroeden, zeker niet in combinatie met de verdichting van het gebied waarlangs de ringweg voerde. Vandaag de dag zien bewoners in de flatgebouwen pal naast het viaduct het verkeer onophoudelijk langs hun balkons voorbij razen, en houden zij angstvallig hun deuren en ramen gesloten voor het lawaai en smog.

Viale Monte Ceneri, Milaan

Ser-vies ontwerpers Iris de Kievith en Annemarie Piscaer vonden een manier om fijnstof te oogsten en te gebruiken als glazuur voor keramiek. Onderdeel van het project is het ‘participative urban mining’; je kan meedoen aan het oogsten van het stof. Dat kan zeker in steden waar de luchtkwaliteit onder de aandacht gebracht moet worden, in binnen- en buitenland. De wind waait het stof immers overal heen.

De initiatiefnemers van het project Ser-vies wonen en werken (en ademen) in Rotterdam en zijn aan de slag gegaan met het stof dat daar in de lucht hangt. Zo leggen zij de Rotterdamse luchtkwaliteit vast in een porseleinen servies dat om te beginnen uit 6 delen bestaat. Alle 6 delen maken zij in 5 kleuren, die bepaald worden door de hoeveelheid fijnstof die door een persoon gedurende een periode ingeademd wordt. Het resultaat is een servies als een merkwaardige matrix van data:

bron: https://www.ser-vies.nl/het-servies/

In tien jaar ademt een Rotterdammer ongeveer een hele gram in. Daar wordt één kopje of bord mee geglazuurd, net als met de hoeveelheden die je in 25, 45, 65 of 85 jaar binnenkrijgt. De kleurverschillen spreken voor zich! 

bron: https://www.ser-vies.nl/het-servies/

Mooi aan het project vind ik dat ze op een heel laagdrempelige manier herkenbare gebruiksvoorwerpen gebruiken om een onzichtbaar probleem zichtbaar te maken.

Nog een stap verder gaat Toxic Toby in Londen. Als de luchtvervuiling daar een, door de Engelse regering bepaalde grens bereikt, houdt Toxic Toby zijn poot voor zijn mond en begint ie te hoesten. Daarmee niet alleen bewustzijn creërend maar ook een twittertweet sturend naar de lokale politici om iets te doen aan de luchtvervuiling. Toxic Toby bevat namelijk een lucht kwaliteit meter van BreezoMeter, een bedrijf dat real time de locale luchtkwaliteit meet.

Toxic Toby

Via Rotterdam, Milaan en London passeren we dampkring in schone lucht. Not.

Via Studio Roosegaarden’s project Space Waste Lab leerde ik dat er meer dan 29.000 objecten groter dan 10 centimeter om onze aarde zweven. Space waste; stukken kapotte raket en satelliet. Miljoenen kilo’s. Dit afval kan de huidige satellieten beschadigen waardoor er nog meer space waste ontstaat en communicatie systemen verstoord kunnen raken. Hoe gaan we dat opruimen? Ik wist niet eens van het bestaan van space waste. Met SPACE WASTE LAB PERFORMANCE maken groene LED stralen de onzichtbare space waste 200 – 20.000 kilometer boven ons hoofd zichtbaar.

Premiere Space Waste Lab Roosegaarde_Foto Jacqueline Knudsen 

Weet jij een mooi project waar het onzichtbare zichtbaar wordt gemaakt? Ik hoor het graag. Mail of bel me: cornoltee@mac.com of 0624965000. Ik zit zo ruim drie uur in de auto op weg naar de gezondste stad van Nederland.

Een hoeveelheid luchtvervuiling producerend minstens zo groot als:

Campagne voor WWF door Ogilvy China, 2007

Lucifers en schorskevers op de Dutch Design Week 2022

20 nov

Dit is de zesde post over mijn 6 daagse bezoek aan de Dutch Design Week. 

Na een uitstapje naar sectie C op de vouwfiets en mijn ontmoeting met Job van den Berg, ben ik weer terug bij het eindexamenwerk van de Design Academy.

In mijn poging mijn zes dagen zo efficient mogelijk in te vullen stuit ik elk jaar op verrassingen die mijn hele schema in de war gooien. Zoals mijn ontmoeting met Job van den Berg die mijn bijna 50 jaar oude Batmobiel gaat laten crashen. De route in het gebouw waar de eindexamenwerken zijn opgesteld is ook een poging tot efficiëntie. Dat moet ook wel. De hoeveelheid bezoekers is de afgelopen jaren flink gestegen. Met enige weemoed denk ik terug aan de expo’s in de Witte Dame waar ik op zaterdag direct doorliep naar het eind van de expo, daar het jaarboek kocht en vervolgens heel de dag zittend in het restaurant het jaarboek las zodat ik de dagen erna de werken en ontwerpers die ik interessant vond, ‘live’ kon ontmoeten. Heel efficient.

Dat er waarde zit in inefficiëntie, laat Juno Brown zien in zijn volledig operationele mini lucifer fabriek van 1,5 x 3 meter waar hij de enige medewerker is. Hiermee brengt hij een bezoek aan de eens bloeiende/gloeiende lucifer industrie in Eindhoven. Ik heb altijd gedacht dat Eindhoven lichtstad was door de gloeilampen. Niet dus. Brown’s Factory of Inefficiency tart speels met de huidige focus op groei en efficiëntie, vragen oproepend omtrent werk en leven. Het beschouwt andere waarden zoals werkplezier, waardering van het imperfecte en de verrassing van het onverwachte. De verplaatsbare mini fabriek biedt een ander perpectief op evenementen als de Dutch Design Week waar technologie en innovatie op een voetstuk in de spotlights staan.

FACTORY OF INEFFICIENCY, Juno Brown, junobrown.net

Ik moet denken aan het verhaal dat Henry Ford een medewerker aan de lopende band had ontslagen omdat hij stond te glimlachen. Werk en plezier is een giftige combinatie volgens Ford en zouden de efficiëntie van de lopende band, waar de model T Ford vanaf rolde, ernstig in gevaar brengen. Tegenwoordig zijn veel mensen in autofabrieken vervangen door robots, en die lachen niet.

ABUNDANCE REJECTED, Raphael Breuskin, raphaelbreuskin.be

De vraag naar perfecte materialen is waar Raphael Breuskin nieuwsgierig naar is. Met zijn Abundance Rejected verkent hij de verschillende waarde perspectieven van de houtindustrie en de consument. De afgelopen paar jaar heeft, als gevolg van een warmer en droger klimaat, de schorskever flink huis gehouden in de Belgische sparren bossen waardoor miljoenen sparren zijn dood gegaan. De houtindustrie heeft de dode sparren gedegradeerd. Met name omdat een schimmel de dode spar blauw kleurt. En alhoewel het hout zwakker lijkt, zijn de fysieke eigenschappen nog precies hetzelfde. Ze passen echter niet in het perfecte plaatje van de houtindustrie. Maar wat vindt de consument van deze gedegradeerde spar? Om dat te onderzoeken ontwierp Breuskin een aantal meubels die de mensen uitnodigt om de meubels aan te raken, erop te zitten en te verkennen en zo de vraag naar perfectie te bevragen.

Morele boodschappen – boodschappen die je betere ik naar boven moeten halen -vinden we in voorwerpen die ons in eerste instantie schijnbaar weinig te ‘zeggen’ hebben. Zoals de meubels van Breuskin. Of dit koffiekopje:

Ik kocht het bij Wonki Ware in George, Zuid Afrika. Alain de Botton zegt hier over:

Het is niet alleen een koffiekopje, maar ook een prachtig eerbetoon aan bescheidenheid. Deze eigenschap wordt benadrukt door de kleine schoonheidsfoutjes die men bewust heeft laten zitten, de deukjes, de niet perfecte vorm en de zwarte stipjes als gevolg van vuiltjes die in de oven terecht zijn gekomen. Het koffiekopje is bescheiden omdat hij zich van al die onvolkomenheden niets lijkt aan te trekken. De foutjes laten alleen maar zien dat het kopje niets om status geeft. Hij is wijs genoeg om niet te vragen hem als een bijzonder object te beschouwen. Hij is niet nederig maar gewoon tevreden met wat hij is. Voor iemand die arrogant is of zich druk maakt over zijn status en er alles aan doet om bij sociale gelegenheden op te vallen, kan de aanblik van zo’n koffiekopje zeer ontroerend en bemoedigend zijn. Wie zo duidelijk geconfronteerd wordt met het ideaal van bescheidenheid, beseft waarschijnlijk dat hij die zelf ontbreekt. Toch ligt die voor het grijpen, in het kopje. Wanneer een in wezen goed persoon, wiens arrogantie slechts een pose is om een kwetsbaar deel van zichzelf te beschermen, bij het zien van het kopje  een verlangen zou voelen om zijn leven te veranderen onder bescherming van de waarden die versleuteld zijn in een stuk keramiek, zou dat begrijpelijk zijn.

Bovenstaande tekst komt uit Kunst als therapie van Alain de Botton en John Armstrong. Het boek leert me om het doel van kunst te ontdekken. Mezelf af te vragen welke dingen onze geest en emotie nodig hebben om beter te functioneren. Bij welke psychologische beperking kan kunst van pas komen. Kunst ter compensatie van datgene wat in je leven ontbreekt. En wat we mooi of lelijk vinden hangt af van welk deel van onze emotionele kant onderbelicht is en dus gestimuleerd of benadrukt moet worden.

Met behulp van kunst kun je je leven in balans brengen.

Mijn Wonki Ware kopje is mijn dagelijkse training bescheidenheid die ik heel graag zittend op een meubel van Breuskin zou willen nuttigen. In het flikkerende licht van een kaars die ik aangestoken heb met een handgemaakte lucifer van Juno Brown. Perfect.

Dood gevonden op Dutch Design Week 2022

4 nov

In de documentaire ‘Spring & Arnaud – Kunst, liefde en sterfelijkheid’ vertelt Spring Hurlbut over haar werk Airborne (2008). Een video van 19 minuten en 40 seconden waarin je ziet wat er gebeurt als je de deksel van een urn van een overledene verwijdert en de kleine asdeeltjes zich als wolken verspreiden;

“Death is one of the most important moments in life. The moment of freedom and transformation.”

De dood heeft voor mij altijd iets claustrofobisch gehad. Voor altijd opgesloten liggen in een kist 1,5 meter in de grond of je dood lang op de vensterbank (of donkere kast) van je nabestaande(n).

Na het zien van een een deel van Airborne weet ik wat ik wil als ik dood ben.

Ik wil gecremeerd worden en dat het openen van de urn gefilmd wordt tegen een zwarte achtergrond. Vervolgens “knallen we er een muziekje onder” zoals mijn pa zou zeggen; Hallelujah van Jeff Buckley. Dat ziet en klinkt er dan ongeveer zo uit:

Airborne Cor Noltee (1967-?)

Ik hoop dat de premiere nog even uitgesteld wordt en dat jij bij de voorstelling aanwezig bent.

Prachtig toch. Maar na het zien van het werk van Greta Ballschuh wil ik het toch anders. Na het zien van haar eindexamenwerk Question of Matter wil ik gewoon zo hup de grond in.

QUESTION OF MATTER, Greta Ballschuh, greta.ballschuh@gmx.net

Je mag me ook gewoon op de grond leggen. Ons ecosysteem is een constant roulerende cyclus van voedingstoffen en mineralen zodat toekomstig leven mogelijk is. Maar door onszelf buiten ‘de natuur’ te plaatsen doorbreken we die cyclus, met uitgeputte bodem als resultaat. Toch kunnen we na onze dood de bodem iets teruggeven wat ze kan gebruiken; ons lichaam. Ons lichaam bevat alle basis voedingsstoffen die planten nodig hebben om te groeien, variërend van koolstof en stikstof, tot calcium en magnesium. Als we gecremeerd worden of begraven in een kist dringen die stoffen niet of nauwelijks door in de bodem. Worden ze geen onderdeel van de cyclus van het leven. Maar als we geloof en conventies los laten en onze naakte lichamen doneren aan de bodem kunnen we leven geven aan de uitgeputte bodem en zo weer onderdeel van de ‘natuur’ worden. Misschien moeten we wel een pak aan. Ik stel het ‘Mushroom Death Suit’ van Jae Rhim Lee voor uit 2013. Een pak met een schimmellaag die de giftige stoffen in ons lichaam onschadelijk maakt.

Jae Rhim Lee, Mushroom Death Suit (2013)

Maar zolang je nog rechtop loopt is Footwear Therapy van Léa Simon misschien iets voor je. Schoenen bieden ons vele fysieke voordelen. Maar schoenen hebben veel meer te maken met expressie en emotie. Functie lijkt bijna bijzaak. Ik loop soms zelfs naast mijn schoenen. Ik draag geen hakken maar ik kan me voorstellen dat het een powershot en vertrouwen geeft. Ik voel me echt anders met mijn rode Salomons dan met mijn Italiaanse AKU’s. Met dit idee ontwierp Simon een paar schoenen die nieuwe emoties in de drager moet veroorzaken. De vorm van de schoen veroorzaakt een lichte balans beweging die verandert als je loopt. Lopen wordt een ritmische balansact waarbij je aandacht volledig gericht is op de stappen die je neemt. De bovenkant is gemaakt van wol voor warmte en comfort, als een dikke sok. De combinatie nodigt uit om naar buiten te gaan en mindful stappend tot rust te komen. A matter of walking. Keep walking.

FOOTWEAR THERAPY, Léa Simon, leasimon745@gmail.com

Het bekijken van de eindexamenwerken is een hardcore masterclass niet oordelen. Als je afgaat op wat je ziet loop je vloekend en tierend of met een permanente vraagtekenfrons op je voorhoofd. Gelukkig had ik 6 dagen de tijd zodat ik zodra mijn linker wenkbrauw een opwaartse beweging inzette ik pas op de plaats maakte, een keer diep in en uit ademde en keek. Wat zie ik. Zo ook bij het werk van Leon Barre;

COPY COPY, Leon Barre, leonbarre@t-online.de

In eerste instantie zag ik allemaal kopjes, in tweede instantie zag ik rijen kopjes, in derde instantie zag ik rijen kopjes die op elkaar leken en toen dacht ik laat ik de tekst maar even lezen.

Kopiëren is een onontkoombaar aspect van het leven. Het is hoe we leren en hoe onze cellen regenereren. Maar in de wereld van design wordt het vaak beschouwd als taboe en in het algemeen verboden door regelgeving. Het ‘originele ontwerp’ is heilig maar is het echt zo slecht om iets te imiteren wat al een keer gedaan is. Met COPY COPY verkent Barre een wereld waarin kopiëren een speelse en oprechte gezamenlijke activiteit wordt. In een serie workshops worden deelnemers gevraagd een kopie te maken van een origineel, gebruik makend van klei en tools.

Elk kopje is een imperfecte interpretatie van de maker. Elk kopje is een originele kopie van het origineel. De workshop herdefinieert originaliteit en auteurschap. Iedereen is eigenaar van zijn eigen origineel.

Mijn uitvaart ziet er nu als volgt uit. De uitnodiging is een schatkaart. Niet heel ingewikkeld. Ik wil wel dat jullie me vinden. Aangekomen in het bos lig ik er al, in mijn Mushroom Death Suit. Jullie moeten wel nog even een kuil graven. Er zijn lepels. Van de klei maken jullie een kopie van mijn favoriete koffiebeker. Vervolgens krijgt iedereen een paar schoenen van Léa Simon en waggelen jullie naar de kroeg waar jullie, inmiddels harde kopje, wordt gevuld met een drank naar keuze.

Proost.

Dutch Design Week 2022. Biogas, papier-maché en de metselbij

3 nov

De beste week van het jaar duurt 9 dagen. De Dutch Design Week. Daarvan was ik 6 dagen in Eindhoven. Dit zijn de dingen die mij opgevallen zijn.

De Gradution Show van de Design Academy was dit jaar op een nieuwe locatie. Afdalend in de parkeergarage van een leegstaand kantoorpand dacht ik op een post apocalyptische rave beland te zijn. Daar wilde ik wel eindigen maar zeker niet beginnen. Een snelle scan van het gebouw, een aantal trappen op en aflopend eindigde zoals elk jaar bij de ‘boekenwinkel’ waar ik het jaarboek kocht en buiten met een bak koffie in begon te lezen. Een aantal jaar geleden hadden ze voor de teksten een heel goed format voor de werken van de afgestudeerden. Wat is het, hoe werkt het, waarom is het belangrijk en een quote van de maker. Nu moet ik soms drie keer terug gaan in de tekst om te begrijpen wat het is, hoe het werkt en waarom het belangrijk is. Ik vind het belangrijk om de tekst goed te begrijpen want wat je ziet is lang niet altijd wat je krijgt. Ceci n’est pas une pipe. Het eerst op mijn gemak lezen van alle teksten geeft me rust, richting en houvast als ik voor de tweede keer mijn ronde doe en in kan zoomen op de werken die ik interessant vind.

BIOGAS. Bart Keiren, bartkeiren.com, bart.keiren@outlook.com

Bart Keiren verkent met BIOGAS de relatie mens en natuur. Verandert onze relatie met gas als de levering van gas afhankelijk is van onze tijd en aandacht? BIOGAS is een gesloten systeem waar je voor een bacterie cultuur moet zorgen. Eén kop voedsel afval levert genoeg gas op voor één kop thee per dag. Ik heb net gedachteloos mijn derde kop koffie uitbesteed aan mijn Nespresso machine. Ik betrap mezelf er wel eens op dat ik, voordat mijn beker vol is, al op de stopknop druk. Puur ongeduld.

Een paar jaar geleden had IKEA een briljante pay-off; aandacht maakt alles mooier. Ik las laatst een definitie van schoonheid; de belofte van geluk. Ik denk dat ik heel gelukkig zou worden als ik een kopje biogas thee van Bart Keiren zou drinken.

CUBCHO. Viktoriya Gotseva, gotseva.viktoriya@gmail.com

De zondvloed aan plastic wegwerp speelgoed schijnt kinderen te overprikkelen, verkort de aandachtsboog en resulteert in verveling. Cubcho staat hier haaks tegenover door kinderen juist in hun kracht te zetten door zelf op een speelse en eenvoudige manier speelgoed te maken. De gebruiksvriendelijke pers stelt kinderen vanaf 2 jaar in staat zelf blokjes te maken van papier-maché. Bij de pers zit een handleiding hoe je papier-maché maakt en hoe de 2+er zelf de pers kan bedienen. De handleiding vertelt ook het verhaal van Cubcho. Als inspiratie voor eindeloos speelplezier. Ik probeer me voor te stellen hoe het is om als kleuter eerst zelf te kliederen met papier, het in de Cubcho te proppen, aan te draaien om er vervolgens een nat blokje uit te halen, die te laten drogen en er vervolgens mee te spelen. Das pure magie ennnnnn je leert je kleine dat je van afval dingen kunt maken. Als mijn 4 jarige kleinzoon een Cubcho zou hebben dan weet ik wie er verantwoordelijk wordt voor de papierscheiding. Wat een goed idee! Kijk nog eens goed naar de uitdrukking van het zoontje van Viktoriya. Daar word je toch blij van.

OSMIA AVOSETTA VASES. Eleni Ioannidou, eleni.ioan@icloud.com

Ik heb een aantal jaar in een appartement gewoond in Dordrecht. Het bevond zich aan het Scheffersplein waar zaterdag de markt was en bloemen werden verkocht. Niet zomaar bloemen maar “Bloemen van Huigen die kenne nie buige!” Deze briljante zin werd heel de dag herhaald. Ik kon onmogelijk ongezien de stad in zonder opgemerkt te worden door Moeder Huigen die mij en de rest van de wereld aansprak met “Schatjie” om je vervolgens brutaal glimlachend aan te kijken zodat je wel bloemen moest kopen. Ik probeerde dat altijd zo lang mogelijk uit te stellen want rond 16.30 gingen ze voor “drie voor vijf”……schatjie asjeblief. Veel en vaak chrysanten herinner ik me. Daar was mijn vrouw geen fan dus veranderde ik mijn bloemstrategie, geïnspireerd door vrienden van ons, naar drie amaryllissen per week. Die had Huigen niet. Ik heb menig zaterdag omgelopen om niet opgemerkt te worden door Moeder Huigen. Ik heb me vaak afgevraagd wat er met de bloemen gebeurd die niet meer te verkopen zijn.

En daar heeft Elini Ionnidou een idee voor. Wat als je in plaats van dat je de bloemen weggooit, gebruikt voor iets anders. De Osmia Avosetta Vase is een hommage aan de Osmia Avosetta bij. Wikipedia:

De vrouwtjes van Osmia avosetta metselbij maken enkele kleurrijke, ondergrondse nesten van 1,5 tot 5 centimeter lang die bestaan uit twee lagen met bloemblaadjes met daartussen een laag van modder of klei:

Ioannidou mixt de bloemblaadjes met bijenwas en perst ze in mallen om de vazen te maken. Waarom nog verse bloemen in huis als je een prachtige bloem-bij vriendelijke vaas kunt hebben. Nog beter is natuurlijk als er geen bloemen overblijven. En nog beter is helemaal geen verse bloemen. Sorry Paus. Bedankt voor die bloemen.

Wuhan? Hoe dan?

20 mrt

Dit is het vervolg op mijn vorige post.

Een paar jaar geleden zag ik een indrukwekkende documentaire op het Architectuur Film Festival Rotterdam. Deze ging over de grootste mensen migratie in de geschiedenis. Niet die van de 65 miljoen vluchtelingen maar van de 280 miljoen Chinezen die verplicht moeten verhuizen van het platteland naar nieuw te bouwen steden in China. 280 miljoen! Dat is 16 keer alle bewoners van Nederland!!!!!!!!!!!!!!!!  Het moet allemaal in een tijdsbestek van 20 jaar gebeuren. De docu liet pijnlijk zien hoe een oud stel zich geen raad wist met de magnetron in hun 80 vierkante meter appartement op 43ste verdieping van de net opgeleverde wolkenkrabber. Ze kregen zelfs les in oversteken op een zebrapad en werden geconfronteerd met filmpjes waar mensen werden doodgereden die zich niet aan de regels hielden. Daarvoor leefden ze, al generaties lang, volledig zelfvoorzienend op het platteland. Daar waar nu in rap tempo een miljoenenstad uit de grond gestampt wordt. Tijdens de docu liepen de tranen over mijn wangen bij het zien van zoveel menselijk leed ten faveure van De Vooruitgang. Een mix van woede en verdriet drukte zwaar op mijn gemoed en me dieper in mijn stoel. Als laatste werd ik verzocht de zaal te verlaten. Met elke stap op de trap naar beneden zakte de moed me verder in de schoenen en vroeg ik me af wat moeder aarde hiervan vindt.

Laten we dat ons eens proberen voor te stellen. Stel je voor je bent aarde. Je draait met een snelheid van bijna 30 kilometer per seconde al vier en een half miljard jaar rondjes om de zon. Het leven is goed. De laatste jaren heb je wel wat irritatie op een specifiek plekje. Het ademt daar minder goed. Het stroomt er niet meer. Dingen gaan dood.

Het is mei 2019. Gerhard Busch, filmrecensent van de o.a. VPRO Cinema spreekt met regisseur Yi’nan Diao over zijn film The Wild Goose Lake, die hij overigens 4 van de 5 sterren geeft in de VPRO gids #11 van dit jaar. Diao (1969) was voor zijn ‘mooie mix van melodrama, gangsterfilm en film noir’ op zoek naar een wereldstad met een meer in de buurt. Hij kiest voor de ‘stad met de honderd meren’. Echter van de oorspronkelijk 127 meren zijn er nog maar 30 over.

Het is december 2019. Je draait je dagelijkse rondje om je as. De irritatie op dat plekje is alleen maar erger geworden. Er moet iets gebeuren om het niet groter te laten worden. Je vraagt je af wie je het beste kunt inschakelen. Je krijgt veel klachten van de vissen tegenwoordig. Elke minuut komt er een lading plastic in je water die gelijkstaat aan de lading van een vuilniswagen. Nog 30 rondjes om de zon en er is meer plastic dan vis in de zee. Ja, vissen lijken je de beste dragers van je boodschap.

Het is 2 januari 2020. De grootste seafood markt van centraal China (50.000 m2, oftewel 10 voetbalvelden) wordt gesloten. De markt bevindt zich in het nieuwere deel van de stad, dichtbij winkels en huizenblokken. Reden voor de sluiting? De ontstaansplek van het Corona virus. Van de eerste 41 mensen met Corona was twee derde op de markt geweest. 33 van de 585 samples van de markt bevatten het virus.

Het is 20 maart 2020. De irritatie zit er nog maar over het algemeen voel je je een stuk beter. Je krijgt ook goede berichten van de dolfijnen uit Venetië.  Minder goede berichten van de mensen daar. Die zitten als sardientjes in een blik.

Wordt vervolgd.

那怎麼辦 (Hoe dan?)

18 mrt

Schermafbeelding 2020-03-18 om 14.18.47

Iedereen kent Darwin maar weet je wie Alexander von Humboldt is?

Von Humboldt (1769-1859) was een Duitser en de beroemdste man in Europa. Ja, beroemder dan Napoleon. Er is geen mens op deze planeet waar meer straten, pleinen, steden of hele gebieden naar vernoemd zijn als Von Humboldt. Hij was een ontdekkingsreiziger, geograaf, wetenschapper en filosoof en deed onderzoek in Noord en Zuid-Amerika en Rusland en was in staat zijn unieke bevindingen voor een breed publiek toegankelijk te maken door het gebruik van begrijpelijke teksten en prachtige illustraties en infographics. Als je zijn werk leest is het alsof je op de schouder van Von Humboldt mee reist en kijkt. Na het lezen van Nora Wulf’s boek over hem (De Uitvinder van de Natuur) zeg ik NOOIT meer “ik heb het druk”. Wat een held die Von Humboldt.

In zijn 5-delige Kosmos verbond hij cultuur met verschillende wetenschappelijke domeinen waarin hij een holistische kijk op het universum propagandeerde. Een universum als een interacterende eenheid. In 1800 was hij de eerste persoon die de menselijke impact op het klimaat beschreef, gebaseerd op zijn observaties en bevindingen tijdens zijn reizen.

Iedereen kent Albert Einstein maar weet je wie Richard Buckminster Fuller is?

Buckminster Fuller (1895-1983) was een Amerikaan en de Leonardo Da Vinci van de vorige eeuw. Een uitvinder, architect, ontwerper en dichter. In 1927 ontwierp hij het Dymaxion House (dynamic & maximum efficiency) geïnspireerd op de grote zelf temperatuur regulerende graansilo’s. Het huis was flexibel in te richten door beweegbare wanden en uitermate energiezuinig. In 1932 ontwierp hij de Dymaxion auto, een gestroomlijnde driewieler met drie motoren bij de wielen. Later ontwierp hij de Dymaxion koepel. Een van de beroemdste, Spaceship Earth, staat in Epcot in Walt Disney World Resort in Bay Lake, Florida. De ride daar is vernoemd naar Buckminster Fuller’s beroemde samenvoeging ‘Spaceship Earth’, een bezorgde kijk op aarde als een gesloten systeem met beperkte voorraden, de mensheid aanmoedigend zich te gedragen als een samenwerkende ‘crew’ in plaats van passagiers.

Iedereen kent Elon Musk maar weet je wie James Lovelock is?

Lovelock (1919-) is een onafhankelijk wetenschapper, milieuactivist, uitvinder, schrijver en futuroloog. Hij is uitvinder van de ‘electron capture detector’ waarmee hij als eerste de verspreiding van, gaten in de ozonlaag veroorzakende, CFC’s in de atmosfeer aantoonde. Waar Musk zijn zinnen heeft gezet op Mars richt Lovelock, nadat hij erachter komt dat er geen leven op Mars is, zijn focus Aarde en formuleert hij in 1969 samen met microbioloog Lynn Margulis de Gaia these; de aarde is een zelfregulerend systeem dat haar leven als geheel beschermt tegen elke soort, dus ook de mens, die zich als ziekmakende cel gedraagt en daarop reageert met een steeds heviger wordende ‘koortsaanval’. (met dank aan Ruben Jacobs’ ‘Artonauten. Op expeditie in het Antropoceen, 2018’)

Alexander, Richard, en Lynn zouden het allemaal eens zijn met wat James Lovelock in 2016 schrijft:

Gaia is een evolutionair systeem waarin elke soort, inclusief de mens, die maar veranderingen blijft aanbrengen ten koste van zijn nageslacht, zal uitsterven […] We zijn in zekere zin terechtgekomen in een oorlog met Gaia, een oorlog die wij niet kunnen winnen. We kunnen maar beter vrede sluiten, nu we nog sterk zijn en geen gebroken zooitje.

Het is 2020, 4 jaar later. We gedragen ons nog steeds als pubers die denken dat Moeder Aarde het wel opruimt. Dat doet ze ook. Hoe dan? Wuhan!

4. Gerooid voor de Dutch Design Week.

11 nov

Gisteren publiceerde ik het verhaal over de Gele Kornoelje die ik samen met mijn kleinzoon plantte. Vandaag deel ik het concept ‘1 boom 20 studenten’.

Waarschijnlijk heb je nu al een idee waar dit concept over gaat. Ik maak even een zijsprongetje naar een aantal verwante concepten waar ik fan van ben en zal proberen toe te lichten waar mijn enthousiasme vandaan komt.

Laat ik beginnen met een van mijn favoriete ontwerpers Christien Meindertsma. Zij is een toonbeeld van nieuwsgierigheid, verbeeldingskracht, vasthoudendheid, discipline en samenwerken.

Ze was nieuwsgierig naar wat er allemaal met de ‘ingrediënten’ van 1 varken gebeurt. Ze ontdekte dat alles van een varken ‘op gaat’ en belandt in een divers aantal producten, variërend van kogel tot drop, van de remmen van een trein tot schuurpapier. Er blijft niets over. Het drie jaar durende onderzoek heeft ze prachtig verbeeld in een boek waar alle producten/toepassingen staan afgebeeld; PIG 05049:

PIG05049_cover

PIG05049_kogelPIG05049_dropPIG05049_treinremmenPIG05049_schuurpapier

Het ‘boek’ won de Dutch Design Award in 2008 en op haar site staat een ‘special credit’ vermeld voor Julie Joliat, de grafisch ontwerper van PIG 05049.

Een ander geweldig project van Christien Meindertsma dat aansluit bij de gedachte ‘1’ is het project One Sheep Sweater uit 2010; een serie van 20 truien die allemaal gebreid zijn met de wol van 1 Merino schaap uit Aerle Rixtel, een dorpje in Noord-Brabant. De truien zijn allemaal op dezelfde manier gemaakt, toch is elke trui anders door het verschil in kwaliteit van de wol.

Het schaap voor:

ONESHEEPSWEATER_before

Het schaap na:

ONESHEEPSWEATER_after

Schermafbeelding 2019-11-11 om 09.33.01Schermafbeelding 2019-11-11 om 09.33.11ONESHEEPSWEATER

De truien zijn onderdeel van de collectie van het Stedelijk Museum in Amsterdam en van het Textielmuseum in Tilburg, waarvan hier een foto. Je ziet er goed de verschillen in kleur, textuur en grootte.

onesheepsweater_textielmuseum17279au

Al schrijvende en nadenkend realiseer ik me dat ik dit soort projecten mooi vind omdat ze op een laagdrempelige manier in verschillende media een groot verhaal vertellen. Een verhaal van verbondenheid maar ook (on)zichtbaarheid. Om met het SUCCES model van Dan en Chip Heath te spreken; ze zijn Simple, Unexpected, Concrete, Credible, Emotional en  Stories. Ideeën die blijven ‘plakken’. Ik schreef er al eerder over.

Ik schreef ook al eerder over The One Bag project van Studio Drift. Onderdeel van hun serie Materialism waar ze op werkelijke prachtige wijze de materialen van gebruiksartikelen tentoonstellen. Zoals deze Kever uit 1980:

STUDIO-DRIFT_beetle

Of deze:

STUDIO-DRIFT_pencil

Een potlood…..zonder gum.

Aan de hand van een potlood met gum laat onderstaand filmpje prachtig zien dat een eenvoudig gebruiksartikel als een potlood onmogelijk gemaakt kan worden door een persoon. Het is een wereldwijd netwerk van mensen en materialen:

 

Het hout van het potlood brengt me bij de gerooide boom die ik ’tegen kwam’ op de Dutch Design Week. Een (1) boom, 20 studenten. Welke ontwerpen zitten er in die ene boom. Wat als je de nieuwsgierigheid en verbeeldingskracht van 20 Design Academy studenten loslaat op 1 boom;

“Om Design Academy studenten op een andere manier contact te laten maken met hun materiaal, hun omgeving en elkaar, nam Atelier NL ze mee het bos in. Ze kregen de opdracht een dag lang met een boom te leven, hielpen mee met planten van 1.000 bomen en het rooien van een grote Esdoorn. Toen die eenmaal omviel, drong het besef door dat het om een levend wezen ging. Iedere student eigende zich een deel boom toe- van de wortels tot de hars en de bladeren- en voerde daar hun eigen project mee uit.”

Ik licht er 2 van de 20 uit:

How do trees smell? Zoa Rosenkranz

Een serie objecten die de natuurlijke geur van bomen viert en de helende geur van de natuur in huis brengt.

howdotreessmell

The Smallest Burning Forrest. Bom Noh.

smallestburningforrest

Kunnen we mensen met bomen verbinden door ze bewust te maken van het feit dat een lucifer van hout gemaakt is en ze door deze lucifer te verbranden stap voor stap mest laten maken……voor bomen.

Een boom, een potlood, een kever, een schaap, een trui en een varken.

Alles is met elkaar verbonden.

3. Een boompje opzetten op de Dutch Design Week.

10 nov

stormhout

Afgelopen Dutch Design Week liep en fietste ik 5 van de 9 dagen in Eindhoven. Ik zag honderden oplossingen en ideeën om huidige situaties te transformeren in gewenste situaties. Soms heel conceptueel, of noem het speculatief, soms heel concreet, mezelf afvragend “Waarom heeft niemand dat eerder bedacht?”

Dit is de derde post over mijn DDW.

Twee andere favorieten vind je hier en hier.

Dit project was een tip van Erwin Slegers, studieleider Graphic Design op HKU. Erwin gaf me een paar tips die buiten het drukke Strijp gebied lagen en waar ik met mijn 40 jaar oude Peugeot vouwfiets naar toe kon fietsen. Met de virtuele Google Maps Dame op de bagagedrager en mijn waterdichte Ortlieb rugtas kruiste ik woonerven en parkjes om uiteindelijk in een woonwijk te belanden waar zich op de hoek van de straat een klein kapelletje bevond. Op de stoep stond een Tiny House volledig van hout en in de hal van de kapel werd het project van AtelierNL toegelicht. Ik had mijn oortjes nog in dus sloeg het aanbod om een mp3 speler met oortjes voor de audiotour te lenen af en scande de QR code die op de uitlegposter stond. Die QR codes zijn toch wel heel makkelijk. Je zet je mobiel in camera stand en je richt op de QR code, vervolgens verschijnt binnen een fractie een fractie van seconde de URL naar de, in dit geval, audiotour van AtelierNL op SoundCloud;

Daar zat dan op een bank gemaakt van een ergens in een park van Eindhoven omgevallen boom in de zomer van 2019 . De verhalen waren van mensen die van dichtbij de storm hadden meegemaakt. Prachtig gemaakt bijna net zo mooi als BOB, de geweldige podcats van de VPRO. Het was heel bijzonder daar te zitten, de verhalen van storm en vallende bomen in mijn oren en de geur van jong fris blad en hout dat nog wortel moet schieten en de lucht in wil groeien.

wildhout

Na een klein kwartiertje luisteren adopteerde ik een boom; een Gele Kornoelje voor in een voedselbos in Eindhoven. Eigenlijk voor mijn kleinzoon en wat bleek, we konden de boom zelf planten. Afgelopen zaterdag reden we naar Eindhoven om in de tweede shift ‘onze’ Kornoelje te planten. Bij aankomst bleken de vrijwilligers zo enthousiast te werk zijn gegaan daar er geen boom over was. Dus ging men in de reeds geplante bomen op zoek naar ‘onze’ Gele Kornoelje want ik had er bij de adoptie daar in die Kapel op de DDW een label aan gemaakt met ‘Cor & Jóa’ op. Helaas werd ie niet gevonden. Gelukkig vond men nog toch nog een boompje en toevallig ook nog eens een gele Kornoelje. Op zoek naar een plek waar die laatste boom  geplant zou kunnen worden vonden we een mooi plekje. En toen Jóa en ik onze groene vingers in de zwarte aarde roerden, zag ik in mijn ooghoek een label met Cor & Jóa erop……naast de Gele Kornoelje die wij aan het planten waren stond de Gele Kornoelje dien ik had geadopteerd. Ik haalde het label er vanaf en schoof het plechtig om een pril takje van onze Gele Kornoelje.

I love it when a plan comes together.

gelekornoelje

 

 

 

 

 

Een plastic tas op de Dutch Design Week

31 okt

thebagproject1_studiodrif

Afgelopen zondag was de laatste dag van de Dutch Design Week. De beste week van het jaar duurt 9 dagen. Ik had me zoveel mogelijk vrijgemaakt om zoveel mogelijk te zien en te beleven. Graag deel ik mijn favorieten met jullie…..in willekeurige volgorde.

In de aanloop van het evenement dacht ik na over criteria waarop ik mijn favorieten zou  selecteren. In mijn design thinking trainingen gebruik ik vaak de valuemap.

Schermafbeelding 2019-10-31 om 10.05.46

Geinspireerd door Kate Raworth’s Donut Economie bedacht ik twee criteria:

  1. waarde voor de mensheid
  2. waarde voor de planeet

Maar na het lezen van alle 120 beschrijvingen van de afgestudeerden aan de Design Academy waren er toch een aantal die heel laag op beide criteria scoorden maar ik toch heel erg gaaf vond.

Het werk wat ik vandaag met jullie deel is het eindresultaat van een onderzoek naar de complexiteit van producten. Het doet me denken aan het werk van Thomas Thwaites, een design student van de Royal College of Art in London. Hij maakte een toaster na die hij voor minder dan 5 pond in de winkel had gekocht.

Hij bezocht mijnen in het ‘Verenigd’ Koninkrijk om de ruwe materialen voor zijn toaster te verzamelen en verwerkte thuis de grondstoffen tot bruikbare grondstoffen. Zo smeltte hij ijzererts in een magnetron.

Uiteindelijk kostte de toaster £1187.54 en was hij 9 maanden onderweg en bezig.

Thwaites vraagt zich af of het mogelijk of wenselijk is om zelfvoorzienend te zijn, maar ook zijn project is ook een reactie op het zomaar kopen, kopen, kopen van goedkope spullen.

We hebben geen idee wat ‘dingen’ kosten of waar onderdelen vandaan komen. Aan de de feitelijke aanschaf van de toaster in de winkel gaat een super complex en energie verslindend productie en distributie proces vooraf.

Meer, nieuw, beter voelt misschien, even, goed maar wat die ‘goedkope’ toaster kan, kan ook gewoon in de pan of in de oven. Maar door een ‘extra’ apparaat te kopen denken we efficiënter bezig te zijn en kunnen we in de tussentijd iets anders doen of een ander apparaat voor ons aan het werk zetten. Wat resulteert in een verwijdering van het maakproces en de ingrediënten en deze outsourcing een opstapeling van taken in ons hoofd veroorzaakt.  Ik ben trouwens benieuwd hoeveel broodbakmachines er werkloos stof staan te happen.

Wil je meer weten over het project:

‘Aandacht maakt alles mooier.’  zegt IKEA. Ik heb een 40 jaar oude Volkswagen T2 die ik van binnen en buiten, boven en onder, elke millimeter aangeraakt heb. Schoon gemaakt, geschuurd, beplakt met antidreunplaat……uren, dagen. Met elke aanraking ging de VW beter rijden. Contact met het materiaal verbindt letterlijk en figuurlijk. Schoonheid is de belofte van geluk zegt Stendahl.

Ik geloof dat als je in staat bent complexe zaken tastbaar en inzichtelijk te maken dat dat een heel krachtig middel kan zijn om mensen bewust te maken van en wellicht aan te zetten tot ander gedrag.

Het project ‘MATERIALISM’ van Studio Drift vind ik daar een mooi voorbeeld van. Bekijk eerst dit filmpje eens:

 

In het van Abbe Museum zag ik hun ‘The bag project’; een installatie die laat zien hoeveel plastic tassen er dagelijks uit de Albert Heijn de wereld in worden gebracht:

thebagproject_studiodrif.jpg

Op de schermen zie je schuifdeuren die open en dicht gaan met mensen die naar buiten lopen met een AH plastic tas. In het grind staan geperste blokjes van AH plastic tassen….honderden. Op de poster naast de installatie staat dit beeld:

thebagproject2_studiodrif

1 AH tas weegt ongeveer 30 gram. Elke dag gebruiken we 10.108 kg (of 336.9333 van die plastic blokjes) per dag.

In de museumwinkel kocht ik nummer 26/1.000 en het gewicht en de vorm maakte mij nog meer bewust van het plastic probleem. Vooral door de eenvoudige vorm en het feit dat het zo’n confronterend dagelijks voorbeeld is van mijn eigen planeetonvriendelijke gedrag. Want ondanks dat ik ‘altijd’ een gerecyclede tas in mijn rugzak heb, vergeet ik hem toch wel eens. Met name als ‘ik’ de was aan het doen ben terwijl de vegetarische kip in de oven staat en de Nespresso onzichtbaar mijn koffie maakt.

Vanaf nu heb ik ALTIJD one AH BAG bij me. Om mensen te laten voelen.

thebagproject3_studiodrif

 

%d bloggers liken dit: