Afgezien dat het waardevol is om mijn blunders en inspiratie te delen als part-time docent op HKU (Hogeschool voor de Kunsten Utrecht) keert die waarde zich ook in andere vormen uit. Zo belandde ik via (ex)studenten in Istanbul, Mexico, Riyadh, Milaan en volgende week in Amsterdam. Op NRC live. Maar daarover volgende week meer. De reden voor het NRC sprongetje is dat, terwijl ik de bevestiging naar NRC mailde ik een WhatsApp bericht binnen kreeg van mijn goede vriendin Wies…..uit het NRC:
Nieuwsgierig naar het origineel belandde ik hier.
Art is for anyone. It’s just not for everyone. I know this viscerally, as a would-be artist who burned out. I wrote about that last year, and ever since, I’ve been beset — every lecture I give, every gallery I pop my head into, somebody is asking me for advice. What they’re really asking is “How can I be an artist?”
En als wannabe kunstenaar volg ik het advies van Saltz en volg ik zijn 33 lessen in 6 stappen. Niet teveel nadenken.
“Gewoon schrijven, schrijven, schrijven”
(dank Wies)
Stap 1. You Are a Total Amateur
5 lessen voordat je zelfs begint
Les 1. Schaam je niet.
We zijn verlost van dat kunst ergens over hoeft te gaan. Het hoeft zelfs niet eens goed te zijn. Maak je geen zorgen dat het slim moet zijn. Kill je Kabouter.
Les 2. “Vertel je eigen verhaal en je zult interessant zijn.” – Louise Bourgeois.
Als je verhalen nergens anders over gaan dan over de verbeelding van je nieuwsgierigheid hoef je maar twee dingen in de gaten te houden; wanneer had je zoiets van “huh?” of “wow!” en dat dan op schrijven (of op een andere manier verbeelden)
Ik moet denken aan wat Fred van Raaij de Primaire Affectieve Reactie noemt. Als ik die PAR koppel aan Barbara Frederickson’s positieve emoties dan zou ik daarmee alle Wows kunnen verdelen in 10 varianten:
Wow wat leuk! Er gebeurt iets leuks en ik moet gewoon lachen.
Wow wat lief! Mijn hart wordt geroerd binnen de veilige context van een (intieme) relatie.
Wow wat wat inspirerend! Ik word geconfronteerd met echte menselijke/dierlijke/natuurlijke excellentie.
Wow ik hoop…. Ik vrees het ergste maar verlang intens naar beterschap.
Wow wat sereen! Ik leun achterover en zuig alles in me op.
Wow….trots! Ik investeerde tijd en kennis en ben geslaagd.
Wow fascinerend! Ik wil me verder onderdompelen met waar ik nu mee bezig ben.
Wow de dingen gaan naar mijn zin, zelfs beter dan verwacht!
Wow wat vet! Ik word geconfronteerd met iets verpletterend moois of goeds en voel me letterlijk overweldigd door de grootsheid ervan.
Wow bedankt!
Die bewustwording. En dan alleen nog maar even opschrijven. Even.
Ok. Bedankt Cor. En die “huh?” dan?
Als je in een lege treincoupe zit en die ene instappende treinreiziger naast je komt zitten zonder iets te zeggen.
Als een student in een volle collegezaal het antwoord op een andere vraag lijkt te geven.
E.e.a. gepaard gaande met een richting nek bewegende kin. Je hoofd, en misschien zelfs wel je hele bovenlijf, dat naar achteren deinst en er een frons op je voorhoofd ontstaat.
Huh?
Wow!
Les 3. Wees vrij om te imiteren.
Bewust of onbewust apen we allemaal na. Zo hebben we leren lopen, praten, eten, schrijven…….Er is een geweldige docu over dat ALLES een remix is:
En je kunt natuurlijk ook echt iemand anders ‘worden’. Mijn Freddy Mercury imitatie was heel ‘bevrijdend’.
If you want to break free…..copy.
Les 4. Kunst gaat niet over begrijpen. Of beheersen. Het gaat over doen en ervaren.
Telekinese bestaat niet. Als je iets in beweging wilt zetten, iets wilt veranderen moet je iets DOEN. Doen brengt het denken verder. Dat dan weer wel. Logica brengt je van A naar B en verbeelding overal.
Les 5. Werk. Werk. Werk.
We worden nergens zo blij van als hard werken. Werken aan iets waar we van houden. Uitgedaagd, vrijwillig al je kennis in de strijd gooien. Balanceren tussen saaiheid en angst. Energie stoppen in dingen waar je energie van krijgt. Zo simpel is het.
Stap 2. Hoe te beginnen?
Les 6. Start met een potlood.
Beginnen is niet gewoon doen zoals Nike ooit pay offde. Beginnen is starten. Mij heeft het geholpen door ooit een afspraak met mezelf te maken om elke dag een uur eerder uit bed te gaan en voor 7.00 in de ochtend te publiceren, een jaar lang. Nu bijna 1.400 schrijfsels later schrijf ik weer voor het eerst in een maand. Soms heb je een duwtje van een ander nodig met een artikel uit NRC. Nogmaals dank Wies. Maar wat als je geen Wies hebt die je duwt? Start gewoon. Maak. Creëer. Niet voor iemand, niet voor jezelf maar voor het maken. Pak een potlood en schrijf, een penseel en trek, een camera en schiet. Klaar voor de stART?
Les 7. Oefen met verschillende vormen.
Het mooiste voorbeeld van een verhaal op verschillende manieren vertellen is het boek van Matt Madden:
Ik schreef er al eerder over.
Hetzelfde verhaal op 99 verschillende manieren. Een geweldige training creatief vermogen. En stel je voor dat je je verhaal in verschillende media verbeeldt? Of met verschillende eindes. Zoals Lola Rennt:
Wordt vervolgd.
Ik moet rennen.
Dank u