Moge Piet.
Moge Cor.
Zeg Piet je vertelde me dat je toen je uit Parijs, waar je sinds 1912 woonde, naar Nederland kwam om o.a. je zieke vader te bezoeken je niet meer terug kon naar Parijs omdat de eerste wereld oorlog was uitgebroken. Maar je had de route naar Parijs via Duitsland en Zwitserland toch kunnen nemen zoals je collega Otto van Rees deed? Was je niet gewoon bang en bleef je liever veilig in het neutrale Nederland?
Je bent goed geïnformeerd. En eigenlijk was niet mijn angst voor militair geweld maar geld de reden om Nederland te blijven. Zoals ik je al eerder vertelde verdiende ik in Nederland geld met het maken van portretten en kopieën van oude meesters. Maar aan het eind van het tweede oorlogsjaar had ik nog steeds niet genoeg geld verdiend om terug naar Parijs te gaan. Ik ben wel al begonnen met het nemen van Franse lessen bij de Belgische vluchteling Nico Eekman en denk in het najaar van 1917 te kunnen vertrekken. Ik moet gewoon geduld hebben tot het vechten voorbij is en alles weer langzaam in orde komt.
Want je wil echt weg uit Nederland?
Ja zeker. Mijn toekomst ligt niet in Nederland. Het is toch logisch dat het polderlandschap geen abstracte schilderkunst kan voortbrengen?
Waarom niet?
Ik zie Parijs als in vorm gebracht abstract leven. Als moderne kunstenaar voel ik me meer verbonden met de stad dan met de natuur. Vind de stad mooier dan de natuur want in de stad is het natuurlijke al ‘verstrakt’, geordend door de menselijke geest.
Hoe dan?
Door de verhoudingen en het ritme van vlakken en lijnen in de architectuur. Deze spreken mij meer aan dan de grillige natuur. In Parijs drukt schoonheid zich meer mathematisch uit en is daarom de plek van waaruit zich mathematisch artistiek temperament kan ontwikkelen.
Bedoel je daarmee ook dat het de plek van waaruit de Nieuwe Stijl moet voortkomen?
Precies! Daarom had ik in 1911 al voor Parijs gekozen, het centrum van het kubisme. Maar door de oorlog veranderde Parijs in een verweesde stad. De kubistische beweging viel in een klap uit elkaar. Ik moest mijn kaarten opnieuw schudden. En in de veilige Nederlandse provincie kwam ik tot een ongekende radicalisering van de avan-gardistische beeldentaal waar hooguit Kasimir Malevitsj kon tippen.
Toch ben ik benieuwd als je Nederland in die tijd van boven had gezien. Ik moest eraan denken toen ik zondag met het vliegtuig in Nederland landde. Kijk:
Nederland is gemaakt door Mondriaan. Of maakte Mondriaan Nederland?
Prachtig Cor. Heel strak. Als ik dat had gezien had ik graag mijn atelier in de lucht gehad. Misschien in een zeppelin?
Maar dan had je niet mogen roken Piet.
Ook geen optie dus.
Piet tot morgen.
Tot morgen Cor.
Moge Cor,
Ben zo benieuwd naar waar je nu bent met je onderzoek?
til