In mijn poging een overzicht te maken van mijn favoriete Design Academy eindexamen projecten van dit jaar probeer ik eerst antwoord te krijgen op de vraag waarom ik in mijn voorbereiding voor Social Design kies als eerste categorie in het 500 pagina tellende jaarboek van de Design Academy. Social Design definieer ik als het gezamenlijk transformeren van een huidige situatie in een gewenste situatie. De afgelopen dagen gaf ik voorbeelden van Fran Edgerley (ASSEMBLE) en Jeroen Everaert (MOTHERSHIP). Vandaag wil ik het hebben over Theaster Gates. Vorig jaar won Gates in Cardiff de Artes Mundi prijs inclusief een geldprijs van 40.000 pond die Gates onmiddellijk deelde met de negen anderen genomineerden. Over sociaal gesproken.
Gates kocht in 2006 een huis in South Side. In South Side (Chicago) is 99,6 zwart en als je er een blanke tegen komt is “hij een crackverslaafde, een maatschappelijk werker of een politieman in vermomming.” Gates kocht er een huis huis omdat het goedkoop was en hij zo dichtbij de universiteit woonde waar hij verantwoordelijk was voor de artistieke programmering. In het huis verbouwde hij een kamertje tot pottenbakkersatelier om zijn hobby te kunnen uitoefenen. Zijn baksels probeerde hij in het weekend te slijten op markten op het platteland. Met weinig succes dus besloot Gates het te proberen op een andere markt; de kunstmarkt. Maar wie zat er te wachten op de keramiek van een part time kunstenaar uit de moordhoofdstad van Amerika?
Bovenstaand plaatje komt uit het briljante boekje:
En dat is precies wat Gates deed. Hij vermeed iedereen en bedacht zijn eigen manier om zijn keramiek meer waarde te geven. Een jaar later, in 2007, exposeerde hij zijn keramiek in het Hyde Park Art Center van Chicago, echter niet onder zijn eigen naam maar onder die van een legendarische oosterse pottenbakker Shoji Yamaguchi, die niemand kende omdat hij helemaal niet bestond. Een heel slim gekozen naam omdat Shoji Hamada een beroemde Japanse pottenbakker was en Yamaguchi een streek in Japan waar Gates zich een jaar lang had verdiept in keramiek. Gates bedacht tevens een dramatisch levensverhaal rondom Shoji Yamaguchi en de mensen genoten vol bewondering van het werk van Shoji Yamaguchi. Maar toen het bedrog enige tijd later uitkwam…..
….vond de kunstwereld het geweldig wat hij had gedaan. Maar wat Theaster Gates een sociaal betrokken kunstenaar maakt is omdat hij het geld dat hij met zijn kunst verdient, terug geeft aan de locale bevolking. Niet in geld maar in waarde. Hij koopt vervallen panden in South Side renoveert ze en verkoopt de spullen uit de panden voor heel veel geld als kunst.
Zoals deze. De restanten van een brandslang:
My Back, My Wheel, and My Will
White Cube, São Paulo, Brazil
photo courtesy of White Cube: London
2013