Interview met Piet Mondriaan

Ik zit hier tegenover Piet Mondriaan in Museum Boymans van Beuningen. Aanleiding is de sterk verslechterde mentale staat van Piet Mondriaan. Hij heeft gedreigd met zelfontbranding als er niet iets gedaan wordt aan de invulling van zijn bezoekregeling.

Dag meneer Mondriaan.

Zeg maar Piet hoor. Mag ik Cor zeggen?

Natuurlijk meneer Mondriaan….uh Piet. Hoe gaat het met u?

Dat is maar hoe je bekijkt. Fysiek gaat het uitstekend met me. Voor iemand die volgend jaar 100 wordt ben ik in voortreffelijke conditie. Mijn complimenten voor de medische staf van deze instelling. Ja kijk ik zou graag daglicht in mijn kamer zien maar ik heb gehoord dat andere patiënten in deze instelling het met een veel mindere kamer moeten doen.

En verder Piet, hoe is het contact met de bezoekers?

Afgezien van een aantal interessante ontmoetingen met met name jonge leerlingen die deelnemen aan het speciale activiteiten programma van de instelling is het droevig gesteld met de aandacht. Het merendeel loopt met opgetrokken wenkbrauwen aan me voorbij waarbij de meest gedeelde opmerking is “Tsss dat kan ik ook”. Ik voel me erg eenzaam.

Hoe komt dat denkt u?

Ik verblijf hier natuurlijk al een een hele tijd en wat me het meeste opvalt is dat de bezoekers steeds korter bij me op bezoek komen en als ze voorbij lopen dat ze dat met een hogere gemiddelde snelheid doen. Ze lijken erg gehaast. Af en toe roep ik ze dan nog na met “Ik ben Compositie met kleurvlakjes, Piet Mondriaan, geboren 1917”. Waarop gisteren nog een jongeman  halfomkijkend net voordat ie de hoek omging, antwoordde dat zijn overgrootopa, ook uit 1917, ook alleen nog maar sudoko puzzeltjes zit in te kleuren.

Dat moet vreselijk zijn voor iemand die gelooft dat kunst behoort tot een hogere geestelijke wereld die volledig los staat van het materiële leven?

Ja inderdaad. Ik heb het idee dat veel bezoekers de materiële wereld belangrijker vinden dan de geestelijke. Maar ik kan en mag niet meer roepen dan “Ik ben Compositie met kleurvlakjes, Piet Mondriaan, geboren 1917”. Veel bezoekers denken waarschijnlijk dat ik een seniele oude man ben. Het doet me denken aan een stel dat hier in 1976 bij me op bezoek kwam. Ze hadden net ‘One fles over the Cuckoo’s nest’ gezien. Ik voel me af en toe de platgespoten McMurphy in een dwangbuis aan het eind van de film.

Zie je zelf een oplossing?

Zeker. Lang geleden, in 1938 was Johan Huizinga bij me op bezoek. Hij had een presentatie over zijn boek “Homo Ludens, proeve eener bepaling van het spelelement der cultuur” bij boekhandel Donner hier in Rotterdam. Hij was samen met Johannes Hendrikus Donner die hem vroeg hoe hij zijn  boek  zou karakteriseren in enkele woorden. Huizinga antwoordde “Het spel is een ernstige zaak”. Om te vervolgen met, en ik citeer: “Men kan bijna al het abstracte loochenen: recht, schoonheid, waarheid, goedheid, geest, God. Men kan den ernst loochenen. Het spel niet. Maar met het spel erkent men, of men wil of niet, den geest. Want het spel is, wat ook zijn wezen zij, niet stof. Het doorbreekt, reeds in de dierenwereld, de grenzen van het physisch bestaande. Het is ten opzichte van een gedetermineerd gedachte wereld van louter krachtwerkingen in den volsten zin des woords een superabundans, een overtolligheid. Eerst door het instroomen van den geest, die de volstrekte gedetermineerdheid opheft, wordt de aanwezigheid van het spel mogelijk, denkbaar, begrijpelijk. Het bestaan van het spel bevestigt voortdurend, en in den hoogsten zin, het supralogisch karakter van onze situatie in den kosmos. De dieren kunnen spelen, dus zij zijn reeds meer dan mechanismen. Wij spelen, en weten, dat wij spelen, dus wij zijn meer dan enkel redelijke wezens, want het spel is onredelijk.”

Zeg Piet. Weet je wat ik onredelijk vind. Dat er zo weinig gespeeld wordt in je kamer.

Eens Cor. En het kan ook echt anders. Vorige week hoorde ik van een vader het verhaal dat hij voor me staand deelde met een vriend. Over de Wonderkamers in het Gemeentemuseum in Den Haag. Zoals je waarschijnlijk weet verblijft daar een groot deel van mijn familie. Veel mensen gaan op bezoek bij mijn beroemde jongste broertje maar de vader was met zijn zoontje van 10 in de Wonderkamers geweest. Ze hadden gedanst, veel over me geleerd en zelf geprobeerd zelf een Mondriaan te maken. Geweldig toch. Oh wacht even Cor. Daar komt bezoek binnen:”Ik ben Compositie met kleurvlakjes, Piet Mondriaan, geboren 1917″. Laat maar ze lopen door.

Ik moet ook verder Piet. Vind je het goed als ik je wat vaker kom bezoeken. Volgens mij kan ik een hoop van je leren.

Dat lijkt me een uitstekend idee. Misschien kun je wat interessante literatuur meenemen.

Dat zal ik doen Piet. Tot volgende week.