Gisteren ben ik begonnen met de lessen van kunstkenner Jerry Saltz hoe je een kunstenaar kunt worden…..of moet ik zeggen blijven want worden we niet allemaal als kunstenaar geboren, vroeg Picasso zich af. Ik moet denken aan de grafiek over het creatief vermogen die ik laatst op de open dag van HKU toonde. Een kleine geschiedenis van ons creatief vermogen. Ons vermogen om originele en waardevolle ideeën te bedenken. Stel dat potentieel is 100% als we worden geboren:
Als we 4 jaar zijn belanden we op de kleuterschool. Twee jaar later op de lagere school:
Dat gaat hard. En wat denk je? Daalt of stijgt het op de lagere school?
Welkom op de middelbare school:
En dan belanden ze bij ‘mij’ op HKU. Ik vertelde de geïnteresseerden (en hun ouders) dat mijn functieomschrijving heel simpel is en dat als ik niet slaag ze hun collegegeld persoonlijk van mij terug krijgen. Het is mijn taak om hun creatief vermogen te verdubbelen:
Heb je de open dag gemist en wil meer weten mail me dan; cornoltee@mac.com
Maar terug naar de lessen van Saltz.
Les 8. Herdefinieer Vaardigheid.
Het gaat erom dat je iets doet waarin je jezelf verliest. Waarin je tijd en plaats vergeet en opgaat in de activiteit. Als dat punniken is ga je punniken. Het maakt niet uit met welke vaardigheid je je nieuwsgierigheid wilt verbeelden. Pollock liet verf druppelen op een doek op de grond, Abramovics gebruikt haar lichaam als werk.
Ik moet denken aan de film Smoke met Harvey Keithel. Een winkeltje in New York is het verbindende verhaal element van de personages in de film. Een van de personages maakt jarenlang dezelfde foto van exact dezelfde plek. Dat zijn natuurlijk niet allemaal dezelfde foto’s. Alleen het standpunt is hetzelfde. En het tijdstip herinner ik me nu. Het resultaat is boeken vol met ‘dezelfde andere’ foto.
Ik houd van dat soort projecten. Helemaal als het resultaat niet meer zichtbaar is. Kunstwerken die uitgeprint worden voor een kijker en daarna in de papierversnipperaar gaan. Een van mijn favorieten is het werk van een Chinese kunstenaar waarvan ik het werk in Shanghai zag. Sorry dat ik slecht ben in het onthouden van namen, zeker Chinese. Maar zijn werk herinner ik me nog goed. Ik maakte er een foto van:
Het zijn 30 stapeltje ‘servetten’. Het resultaat van 30 jaar met water op een servet schrijven. Het resultaat is niet meer te lezen. Prachtig!
Elke kunstenaar heeft zijn eigen definitie van vaardigheid. Die van jou is datgene wat jij anders doet.
Les 9. Leg je denken vast in het doen, het materiaal.
Doen brengt het denken verder, schreef ik ooit. Mondriaan was een landschapsschilder en eindigde zo:
Met elke stapje die je als maker maakt in het verbeelden van je nieuwsgierigheid bouw je aan je oeuvre. En met elk stapje groeit je kennis en je uitdaging. Je materiaal is je leermeester.
Les 10. Vind je vorm.
Als iemand zegt dat je werk lijkt op dat van een andere kunstenaar duik dan in het leven van die kunstenaar en leer over zijn werk en maakproces, maar blijf maken. Vergelijk je werk en zoek de verschillen. Toen ik voor mijn ontwerp onderzoek kinderen opvolgers liet maken op een werk van Piet Mondriaan leken sommige werken op werken van beroemde kunstenaars. Het vergelijken met die werken door de kinderen was een prachtige oefening kijken. Kijken en verwoorden wat je ziet en dat met elkaar delen is een geweldige manier om meer te zien en van elkaar te leren. Te leren dat iedereen andere dingen ziet.
Les 11. Luister naar de gekke stemmen in je hoofd.
Luister is een anagram van stilte…in het Engels.
Kinderen kunnen heel goed naar de gekke stemmetjes in hun hoofd luisteren en schamen zich ook niet om die stemmetjes een stem te geven. Ik moet denken aan de ideeën die lagere school kids bedachten toen ze door Edward de Bono gevraagd werden om een ‘dog exercise machine’ te bedenken. Mijn favoriet, de radiografisch bestuurbare hand:
Heel gek.
Te gek.
Wordt vervolgd.